ในบทนี้จะเป็นเรื่องของ Serviceability หรือความสามารถในการใช้งานได้ดี นะครับ ก็ต้องขอทำความเข้าใจกับทุกท่านอีกรอบนึงก่อนว่า เรื่องของการออกแบบให้อาคารมีความสามารถในการใช้งานได้ดี (serviceability) นี้ มันจะแตกต่างกับเรื่องของการออกแบบเพื่อความแข็งแรงที่เป็นการออกแบบด้าน strength

การออกแบบให้อาคารมีความแข็งแรงคงทน ไม่เกิดการพังทลายลงมาเนื่องจาก น้ำหนักที่อาคารต้องบรรทุก (ทั้ง dead load และ live load) แรงลม และแรงแผ่นดินไหว ตรงนี้จะเป็นการออกแบบด้าน strength ซึ่ง load combination สำหรับใช้ในการออกแบบ ก็เรียกได้ว่าจะมีความ rigid เนื่องจากเกี่ยวข้องกับชีวิตของผู้ใช้งานอาคาร ทำให้เรื่องของ load ต่างๆ นี้จะมีระบุอยู่ในกฎหมายด้วย เช่น ในกฎกระทรวงฉบับที่ 6

ส่วนการออกแบบด้าน serviceability นี้ ในประเทศไทยเราไม่ได้มีการระบุไว้เป็นมาตรฐานหรือข้อกำหนดใดๆ นะครับ เช่น การแอ่นตัวของคาน การแอ่นตัวของเสาโครงสร้างเมื่อต้องรับแรงทางด้านข้าง ไม่ควรเกิดการแอ่นตัวเกิดค่าเท่าไหร่ ซึ่งการแอ่นตัวที่เกิดขึ้นนี้ ไม่ได้ทำให้อาคารเกิดการพังทลาย หรือวิบัติ นะครับ แต่มันทำให้ผู้อยู่อาศัยอาจจะอยู่ไม่สบาย หรือมีความรู้สึกไม่ปลอดภัยเนื่องจากภาพที่เห็นนั่นเองครับ

โดยค่าที่เป็น limit ด้านการแอ่นตัวที่เราน่าจะคุ้นเคยและผ่านตากันมาบ่อยๆ ก็จะเป็น L/360 และ L/240 ซึ่งเป็นการบอกว่า คานรองรับพื้น จะต้องแอ่นตัวไม่เกินค่าเท่านี้ หากพิจารณาเพียง live load หรือ total load (DL + LL) เป็นต้นนะครับ

แต่ใน แนวปฏิบัติ เล่มนี้ จะอ้างอิงค่าการแอ่นตัวที่เหมาะสม สำหรับการนำไปใช้ในการออกแบบอาคารโครงสร้างเหล็กสำเร็จรูป โดยเฉพาะกับอาคารที่เป็นโรงงานอุตสาหกรรมและคลังสินค้า ที่มีฟังก์ชั่นการใช้งานสำหรับเก็บของเป็นหลักและไม่ได้มีผู้ใช้อาคารมาก ก็จะมีค่าการแอ่นตัวที่ลดหย่อนลงมาค่อนข้างเยอะพอสมควรครับ ทั้งสำหรับเสาโครงสร้างและคาน (ที่เป็น rafter)